سیستم اطفا حریق، مجموعه ای از تجهیزات است که به منظور خاموش سازی آتش و جلوگیری از گسترش آن به کار می رود. در این سیستم، از تجهیزاتی استفاده می شود که با حذف یک یا چند عامل موثر در وقوع و گسترش حریق، اقدام به کنترل و خنثی سازی آتش می نمایند. این عوامل شامل حرارت، اکسیژن، ماده سوختنی و زنجیره واکنش های شیمیایی می باشند.
سیستم های اطفا حریق بر اساس استانداردها و مقررات انجمن ملی حفاظت از حریق امریکا (NFPA) طراحی و اجرا می شوند. این استانداردها نکاتی را در زمینه نصب و نگهداری سیستم های اطفاء حریق تعیین کرده و برای اجتناب از وقوع حوادث ناخواسته، دستورالعمل هایی ارائه می دهند.
هدف اصلی این سیستم ها از اطفاء حریق، جلوگیری از گسترش آتش و حفاظت از افراد و دارایی های موجود است. برای این منظور، تجهیزات اطفاء حریق می توانند از انواع مختلفی شامل اسپرینکلرها، کپسول های آتش نشانی و دیگر ابزارهای مرتبط با جلوگیری از آتش سوزی استفاده شوند. این تجهیزات با هدف قطع زنجیره واکنش های شیمیایی و یا حذف یک یا چند عامل اساسی حریق، به صورت هوشمندانه به کنترل و خنثی سازی حریق می پردازند.
عملکرد سیستم های اطفا حریق
عملکرد سیستم اطفا حریق ساختمان به گونه ای است که بدون توجه به نوع مدل مورد استفاده، تمام فرآیندها با فعال سازی زنگ هشدار آغاز می شود. هنگامی که سنسورهای دود/حرارت به فعالیت درآمده و هشدار صادر می شود، عامل اطفای حریق به محل تشخیص شده ارسال می گردد تا شعله ها را خاموش کرده و از محل مورد نظر حفاظت نماید. البته، برای اطمینان از ایمنی کامل، همچنان لازم است ساختمان را پاکسازی کرد. باید توجه داشت که برخی از این عوامل در صورت استنشاق یا مصرف ممکن است مضر باشند. در اطفا حریق گازی، از یک عامل گازی برای خاموش کردن سریع آتش در مناطق در معرض خطر با حداقل آسیب استفاده می شود. سیستم اطفای حریق گازی نارسانا است و پس از تبخیر باقی مانده ای بر جای نمی گذارد.
انواع مختلف سیستم اطفا حریق و مواد مورد استفاده
امروزه، سیستم های اطفا حریق به صورت گسترده ای ارائه می شوند که با مواد مختلفی کار می کنند. در زیر انواع این سیستم ها به همراه مواد مورد استفاده آنها آورده شده اند:
1 – سیستم های مواد پاک کننده شیمیایی
– از جمله مواد مورد استفاده: ECARO-25® (HFC-125)، FM-200 (HFC-227ea)، 3MTM NovecTM 1230.
– این مواد عکس العمل سریعی در برابر آتش داشته و به عنوان راه حلی بی خطر برای اطفا حریق محسوب می شوند.
2 – سیستم های گازهای بی اثر
– از جمله گازهای مورد استفاده: نیتروژن، آرگون، CO2 یا ترکیبی از دو یا چند ماده.
– این گازها سطح اکسیژن را کاهش می دهند تا احتراق پایدار نباشد و به افراد و محیط زیست آسیبی وارد نمی کنند.
3 – سیستم CO2
– CO2 مقدار زیادی از اکسیژن را تامین می کند و سطح اکسیژن را تا حدی کاهش می دهد که احتراق در آن رخ ندهد.
4 – سیستم آب – کف
– با تولید قطرات آب فوق العاده ریز و استفاده از 50 تا 90 درصد آب کمتر نسبت به آبپاش آتش نشانی های قدیمی.
– بهبود سیستم های آبپاش و کاهش خسارت با استفاده از این سیستم که به منبع آب ساختمان متصل می شود و اطفا حریق را کنترل می کند.
سیستم های اطفا حریق در ساختمان: نگاهی به اجزا و انواع
سیستم های اعلام کننده و اطفا حریق ساختمان ها شامل اقلام متنوعی هستند که هر یک وظیفه خاصی در پیشگیری و مدیریت حریق را بر عهده دارند. این اجزا شامل فایرباکس ها، کپسول های آتش نشانی، اسپرینکلرها، دتکتورهای مختلف، پنل های کنترل، آژیرهای فلاشر و سایر تجهیزات مرتبط می شوند.
همچنین، برای اطفا حریق در ساختمان ها، دو نوع سیستم لوله کشی به کار می روند: سیستم تر و سیستم خشک. در سیستم تر، لوله ها حاوی آب بوده و زمانی که حریق اعلام می شود، پمپ ها آب را از مخازن به لوله ها هدایت می کنند تا به محل حریق برسد و آتش را خاموش کند. در سیستم خشک، لوله ها بدون آب هستند و در صورت حریق، نیروی آتش نشانی باعث پر شدن لوله ها با آب می شود، که به این ترتیب حریق کنترل شده و خنثی می گردد. این دو سیستم به صورت هوشمندانه در جلوگیری و مدیریت حوادث حریق در ساختمان ها به کار می روند.
فراموش نکنید که سیستم اطفاء حریق ساختمان اهمیت بسیار زیادی داشته و باید در فرصت مناسب تهیه و نصب شود.
انواع دستگاه اطفا حریق در ساختمان ها
اطفاء حریق، با بهره مندی از سیستم های متنوع، اقداماتی جهت کنترل و خاموش کردن حریق را انجام می دهد. قبل از بررسی انواع سیستم ها، مفهوم اطفا حریق به معنای عامیانه به اقداماتی اشاره دارد که هدف آن ها جلوگیری از گسترش آتش و خاموش کردن آن است، تا آسیب به جان و مال افراد کاهش یابد.
دستگاه اطفا حریق به دو دسته اصلی تقسیم می شود:
1 – سیستم اطفاء حریق دستی
در این نوع سیستم، کنترل و عملکرد اطفاء به صورت دستی توسط افراد انجام می شود. این شامل استفاده از انواع دستگاه ها و تجهیزات اطفاء مانند کپسول های آتش نشانی است.
2 – سیستم اطفا حریق اتوماتیک
در این دسته، سیستم ها به صورت خودکار به تشخیص حرارت یا دود به کار می روند و بدون نیاز به مداخله انسانی، اقدام به اطفاء آتش و کنترل گسترش آن می کنند. اسپرینکلرها و سیستم های دتکتوری جزو این دسته قرار می گیرند.
با بهره گیری از این دو دسته سیستم، اطفاء حریق با کارآیی بالاتر و در زمان کوتاهتر ممکن می شود.
مکان مناسب نصب دستگاه اطفا حریق
مکان های مناسب برای نصب انواع سیستم های اطفا حریق می توانند به شرح زیر باشند:
- قرار گرفتن در فاصله ۵/۱ متری از زمین در اطراف ورودی ها و خروجی های مکان مورد نظر.
- اطمینان از عدم وجود لوازم مزاحم در اطراف آنها و کوتاه بودن مسیرها برای دسترسی.
- قرار گرفتن در محلی که احتمال آسیب فیزیکی به آن کم باشد.
- هنگام نصب سیلندر، اجتناب از قرار گرفتن در محیط باز و در برابر آفتاب یا باران و برف.
انواع مواد اطفا حریق
مواد اطفاء حریق، ترکیبات یا موادی هستند که در صورت بروز آتش، برای کاهش یا خنثی کردن آن به کار می روند. این مواد بر اساس نحوه عملکرد و خصوصیات فیزیکی به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. در زیر، انواع مواد اطفاء را معرفی می کنیم:
1 – آب
- یکی از رایج ترین مواد اطفا حریق است.
- علاوه بر خنثی کردن حرارت، اکسیژن را از آتش حذف می کند.
- برای حریق های کلاس A (حریق های مواد جامد نظیر چوب و کاغذ) مورد استفاده قرار می گیرد.
2 – پودرها
- شامل پودرهای خاص مانند پودر گازی یا پودر کربنات سدیم است.
- برخی از این پودرها در کلاس های مختلف حریق مؤثر هستند (A، B، C).
- قابل استفاده در محیط های الکتریکی نیز می باشند.
3 – فوم ها
- مواد فراوری شده از پلی یورتان یا پلی استایرن که باعث ایجاد فوم می شوند.
- برای حریق های کلاس B (حریق های مواد مایع نظیر بنزین یا روغن) مناسب هستند.
4 – گازهای خنثی کننده
- مانند دی کلرودی فلوئورو متان (HCFC-123) یا هالون ها.
- برای حریق های کلاس C (حریق های گازها) یا حریق های الکتریکی استفاده می شوند.
هرکدام از این مواد اطفاء حریق بر اساس نوع حریق و شرایط محیطی، انتخاب می شوند تا بهترین نتیجه در کنترل و خنثی کردن آتش به دست آید.
مثلث حریق و روش های اطفاء حریق
مثلث حریق به ترکیب سه عامل اصلی حریق اشاره دارد که شامل سوخت، حرارت و اکسیژن می شوند. این سه ضلع در تشکیل و استمرار حریق نقش اساسی دارند و اگر یکی از ضلع ها حذف شود، حریق کنترل شده و خاموش می شود. با توجه به این مثلث حریق، سه روش اصلی اطفاء حریق به شرح زیر است:
1 – اطفاء از طریق سرد کردن حریق (قطع ضلع حرارت):
- در این روش، درجه حرارت را به زیر نقطه اشتعال کاهش داده و آتش را خنثی می کنند.
- از مواد سردکننده یا مواد اطفاء حرارتی مانند آب استفاده می شود.
2 – اطفاء از طریق خفه کردن حریق (قطع ضلع اکسیژن):
- در این روش، میزان اکسیژن در محیط را کاهش می دهند تا از گسترش آتش سوزی جلوگیری شود.
- از گازهای خنثی کننده هوا نظیر گاز کربن دی اکسید استفاده می شود.
3 – اطفاء از طریق مانع شدن یا از بین بردن مواد قابل اشتعال (جداسازی):
- در حریق های ناشی از مایعات و گازها، با بستن منبع اصلی مواد قابل اشتعال را از بین می برند و از ادامه آتش سوزی جلوگیری می شود.
- از مواد جداسازنده یا مانع کننده بهره می برند.
این روش های اطفا حریق با استفاده از مواد اطفاء نظیر سردکننده، خنثی کننده و رقیق کننده هوا اجرا می شوند، که به ترکیبی هوشمندانه از این مواد نیاز است تا به بهترین شکل ممکن آتش سوزی مهار شود.
آشنایی با اطفا حریق اتوماتیک
سیستم های اطفا حریق اتوماتیک، تجهیزاتی هستند که بدون نیاز به مداخله انسانی، به صورت خودکار حریق را شناسایی کرده و اقدام به خاموش کردن یا مهار کردن آن می نمایند. این سیستم ها بر اساس تکنولوژی ها و تجهیزات مختلف عمل می کنند و در مکان های مختلف نصب می شوند. زیرا این سیستم ها می توانند به طور اتوماتیک و سریع به وقوع آتش سوزی واکنش نشان دهند و از گسترش آن جلوگیری کنند.
نکات مهم در خصوص سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک:
- دتکتورها: این سیستم ها معمولاً از دتکتورهای دود، حرارت یا گازهای حریقی برای شناسایی حریق استفاده می کنند.
- سیستم های خفه کننده ها: از گازهای خنثی کننده مثل CO2 یا گازهای خنثی کننده هالوژنه مثل FM-200 برای خفه کردن حریق استفاده می شود.
- سیستم های اسپرینکلر: اسپرینکلرها در صورت شناسایی حرارت یا دود، آب یا مواد خنثی کننده را به صورت اتوماتیک منتشر کرده و حریق را خاموش می کنند.
- پنل کنترل: پنل کنترل این سیستم ها عملکرد و وضعیت آنها را نظارت می کند و در صورت لزوم، دستورات لازم برای خاموش کردن حریق را صادر می کند.
- سیستم های خاموشی خودکار: برخی از سیستم ها ممکن است از مکانیزم های خاموشی خودکار برای اطفا حریق استفاده کنند، به عنوان مثال از طریق افزایش ترکیبات خنثی کننده گازها یا منعقد کردن مواد اطفاء حریق.
- تکنولوژی های هوشمند: در سیستم های اطفا حریق اتوماتیک امروزی، تکنولوژی های هوشمند و اتصال به شبکه های آنلاین جهت نظارت و کنترل بهتر از راه دور نیز به کار گرفته می شود.
سیستم های اطفا حریق اتوماتیک با افزایش امکانات و قابلیت های جدید، به منظور افزایش ایمنی در مکان های مختلف، به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.
سیستم اطفا حریق آبی
سیستم اطفا حریق آبی به عنوان یکی از راهکارهای مهم در مقابله با حریق در صنایع و ساختمان ها به شمار می آید. این سیستم علاوه بر اطفاء آتش در کلاس A، برای خنک کردن حریق در کلاس های B و C نیز به کار می رود. کاربردهای این سیستم شامل ساختمان های اداری، مسکونی، تجاری، هتل ها، موزه ها، پارکینگ ها، ترانس های برق، مخازن نگهداری سوخت و مواد شیمیایی، کشتی ها، بنادر و انبارها می باشد.
اجزاء اصلی سیستم اطفا حریق آبی شامل پمپ های اختصاصی اطفای حریق، نازل، اسپرینکلر و تجهیزات نظارتی است. این تجهیزات در ترکیب کاملی جهت مدیریت و اطفاء به کار می روند. این سیستم با ارائه راهکارهایی کارآمد، نقش مهمی در افزایش ایمنی و حفاظت از محیط های مختلف دارد.
قیمت سیستم اطفا حریق
قیمت سیستم اطفاء حریق ساختمان متغیر است و بستگی به نوع سیستم (دستی یا اتوماتیک)، نوع ماده اطفا حریق (مایعات، گازها، جامدات)، و نوع سیستم اطفا حریق (ثابت یا پرتابل) دارد. همچنین، در صورت استفاده از کپسول های آتش نشانی، وزن کپسول و مواد تشکیل دهنده آن نیز در قیمت گذاری تاثیر خواهد داشت.
در سیستم اسپرینکلر، اختلاف در قیمت نیز ممکن است ناشی از نوع و تعداد اسپرینکلرها، اندازه آنها و نوع طراحی سیستم باشد. بنابراین، برای دریافت اطلاعات دقیق و قیمت مناسب، توصیه می شود با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید. فروشگاه آنلاین تاسیسات دماجت، انواع دستگاه اطفا حریق را با قیمتی بسیار مقرون به صرفه و کیفیتی بالا در اختیار شما عزیزان قرار می دهد.
سخن آخر
سیستم های اطفا حریق به عنوان راهکارهایی حیاتی در حفاظت از محیط ها و جلوگیری از گسترش آتش شناخته می شوند. این سیستم ها با ترکیب مناسب ابزار و تجهیزات، به مدیریت و مهار حریق کمک می کنند. با اعتنا به عوامل اصلی آتش و رعایت استانداردها، این سیستم ها در حفظ ایمنی و کاهش خطرات حریق نقش مهمی ایفا می کنند. همچنین توجه به آگاهی و نگهداری صحیح این سیستم ها، می تواند به ایجاد تدابیر ایمنی کلان و پیشگیری از حوادث جدی کمک کند. از این رو به شما توصیه می کنیم در اولین فرصت از لوازم فروشگاه معتبر دماجت دیدن کنید.
